Łowicz

Jak dojechać?
Samochodem najszybciej autostradą A2 w kierunku na Poznań
Odległość:  44 km
Czas:  40 min
Czas zwiedzania:  kilka godzin w zależności od planu wycieczki
Wyjeżdżając z bramy kierujemy się na prawo, obok krzyża wjeżdżając na drogę asfaltową skręcamy również w prawo kierując się na Tomaszew/Sekule/Wiskitki. Na rynku w Wiskitkach w lewo na węzeł autostrady A2. Dalej kierujemy się na Poznań. Zjeżdżamy na węźle Skierniewice w kierunku na Łowicz. Po ok. 12 km (ok. 12 min) jesteśmy w Łowiczu.

Pierwsza historyczna wzmianka o Łowiczu pojawia się w bulli papieża Innocentego II z 1136 r. Bulla potwierdzała prawa arcybiskupów gnieźnieńskich do okolicznych ziem, wymieniając Łowicz jako główny ich ośrodek. Nazwę wywodzi się najczęściej od osady łowców. Prawa miejskie uzyskuje Łowicz przed 1298 roku, a ok. 1355 roku arcybiskup Jarosław Skotnicki w miejscu drewnianego grodu nad Bzura wznosi murowany zamek gotycki, który staje się ośrodkiem administracji kościelnej i gospodarczej kasztelanii łowickiej.

Znaczenie miasta wzrasta za abp Wojciecha Jastrzębca, który eryguje w 1433 r. parafialny kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja do rangi kolegiaty oraz funduje przy niej kapitułę kanonicką. Powoływane przez jego następców kolejne instytucje, osiedlające się zakony i zgromadzenia zakonne, czynią z Łowicza ośrodek kształcenia duchownych dla potrzeb administracji kościelnej całej archidiecezji gnieźnieńskiej. Rozwija się również samo miasto, zyskując od królów i prymasów liczne przywileje gospodarcze. Szczególnie słynne są jarmarki łowickie, które ściągają do miasta kupców z odległych stron.

Do połowy XVII w. trwa rozwój Łowicza. Do rezydencji prymasa na zamku łowickim zjeżdżają królowie polscy i przedstawiciele obcych państw. W okresie bezkrólewia, gdy prymas pełni funkcje głowy państwa, w Łowiczu podejmowane są najważniejsze decyzje dla kraju. Dwór prymasowski tętni życiem kulturalnym i naukowym. Tu przebywają wybitni humaniści: A.F. Modrzewski, K. Janicki i P. Skarga, tu działają znakomici muzycy – D. Stachiewicz i M. Zieleński, rzeźbiarze polscy – J. Michałowicz oraz wielcy włoscy artyści – H. Canavesi, J. Fontana, T. Poncino, M.A. Palloni i in.

Złoty wiek Łowicza przerywa potop szwedzki. Zniszczony zostaje zamek oraz znaczna część zabudowy miejskiej. Próbą odbudowy dawnego znaczenia jest ustanowienie w mieście w 1689 r. przez kardynała Michała Radziejowskiego seminarium duchownego pod zarządem misjonarzy i kolegium pijarskiego. Do dawnej świetności Łowicz już jednak nie powraca, tym bardziej, iż dalsze zniszczenia przynosi miastu wojna północna i konfederacja barska. Drugi rozbiór Polski w 1793 r. kładzie kres rządom arcybiskupim. Łowicz wraz z dawnymi dobrami kasztelanii łowickiej, zwanymi już w XVIII stuleciu księstwem łowickim, dostaje się w ręce pruskie.

Po burzliwym okresie napoleońskim nastają czasy Królestwa Polskiego, które przynoszą miastu pewne ożywienie gospodarcze. Wskrzeszone zostają jarmarki, w mieście wznoszone są nowe budowle. W 1819 r. Łowicz zyskuje prawa miasta wojewódzkiego, stając się stolicą obwodu sochaczewskiego. Dekretem z 4 lipca 1820 r. car Aleksander I dobra łowickie prymasów nadaje w wieczyste użytkowanie swemu bratu, Wielkiemu Księciu Konstantemu, a jego żonie, Joannie Grudzińskiej przyznaje 20 lipca 1820 r. tytuł Księżnej Łowickiej. W 1838 r. ziemie Księstwa Łowickiego stają się dobrami osobistymi carów i są zarządzane przez administrację główną mieszczącą się w Łyszkowicach.

Ważną datą w dziejach Łowicza jest uruchomienie w 1845 r. linii kolejowej z Warszawą przez Skierniewice. W 1849 r. utworzony zostaje powiat łowicki, którego granice odpowiadają współczesnym kształtom administracyjnym. Kolejno w l858 i 1859 r. mają miejsce w Łowiczu pierwsze w Królestwie wystawy rolnicze. Po klęsce powstania styczniowego miasto znów popada w okresu zastoju. Konsekwencją przemian społeczno-gospodarczych w drugiej połowie XIX w. jest prawie dwukrotny wzrost jego liczby mieszkańców i zmiany w strukturze narodowościowej.

W początkach XX w. powstaje w mieście szereg instytucji i stowarzyszeń, które w sposób widoczny oddziałują na życie społeczne całego regionu łowickiego. W 1907 r. rozpoczyna działalność, pierwszy i jedyne w mieście powiatowym Królestwa, Muzeum Starożytności i Pamiątek Historycznych, którego założycielem jest Władysław Tarczyński. W rok później wystawa rękodzielnicza daje początek utworzonemu przy Oddz. PTK z inicjatywy Anieli Chmielińskiej Muzeum Ziemi Łowickiej.

Od 1911 r. zaczyna też ukazywać się w Łowiczu pierwsze regularne pismo – tygodnik „Łowiczanin” pod redakcją K. Rybackiego. Po zakończeniu I wojny światowej rozwój miasta cechuje znaczne zróżnicowanie i nierównomierność. Duży postęp odnotowuje Łowicz w okresie międzywojennym w dziedzinie gospodarki komunalnej oraz w kulturze i oświacie. Znacznie gorzej przedstawia się sfera uprzemysłowienia, budownictwa mieszkaniowego i ochrony zdrowia. Brak czynnika dynamizującego rozwój miasta, jakim mógłby być w tym okresie przemysł, sprawia, że pozostaje ono w sumie niewielkim ośrodkiem zajmującym się głównie obsługą rolnictwa dla okolicznych gmin.

II wojna światowa przynosi poważne zniszczenia miastu. Szczególnie duże są one we wrześniu 1939 r., kiedy Łowicz staje się kluczową pozycją bitwy nad Bzurą. W wyniku eksterminacyjnej polityki okupanta hitlerowskiego w latach 1939 – 1945 o blisko 35% zmniejsza się stan ludności miasta w stosunku do okresu przedwojennego. Tragiczny los spotyka Żydów łowickich, którzy wywiezieni z getta w pocz. 1942 r., zostają następnie wymordowani w obozach zagłady. Terror okupanta sprawia, iż rodzi się przeciwko niemu opór. W działalności konspiracyjnej przewodzi Armia Krajowa organizując na terenie Łowicza i powiatu zbrojne akcje dywersyjne i sabotażowe, komplety tajnego nauczania oraz pomoc materialną dla ludności.

Kres okupacji niemieckiej kładzie wejście 17 stycznia 1945 r. wojsk radzieckich do Łowicza. Otwiera się nowy, trwający ponad pół wieku okres historii miasta i regionu. Do 1975 r. Łowicz należy do woj. łódzkiego posiadając status siedziby władz powiatowych, w latach 1975 – 1998 wchodzi w skład woj. skierniewickiego.

Na podstawie tekstu Marka Wojtylaka (http://www.lowiczturystyczny.eu/Dzieje-miasta,58)

Godne polecenia:

Muzeum w Łowiczu i Skansen w Maurzycach:
http://muzeumlowicz.pl/historia_zbiorow

Zdjęcia panoramiczne:
http://www.lowiczturystyczny.eu/panoramy/Panoramy,41,508

Nasza wizyta w Skansenie w Murzycach: